လူအများစုသည် အလုပ်တွင် တစ်နေကုန် အနားယူပြီးမှသာ အိပ်စက်ခြင်းဟု လူအများစုက နားလည်ကြသည်။ ထို့ကြောင့် လူအတော်များများသည် နံနက်အလုပ်မှ ပင်ပန်းပြီးနောက် နေ့ဘက်တွင် အိပ်ကြသည်။ ထိုအပြုအမူများသည် ညအချိန်တွင် အိပ်စက်ခြင်းကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်ကို ၎င်းတို့ မသိကြပါ။ တစ်ချို့လူတွေက ပိုအိပ်လေ ပိုကောင်းလေလို့ နားလည်မှုလွဲကြပါတယ်။ တကယ်တော့ အလွန်အကျွံအိပ်တာက ဆိုးကျိုးတွေ များပါတယ်။

လက်ရှိတွင်၊ ဟောက်ခြင်း၊ အိပ်မပျော်ခြင်း သို့မဟုတ် အိပ်ပျော်နေစဉ် ပုံမှန်မဟုတ်သော လှုပ်ရှားမှုများကဲ့သို့သော အိပ်စက်ခြင်းဆိုင်ရာရောဂါများ ၎င်းသည် ပို၍ ပို၍ အဖြစ်များလာပြီး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အာရုံစိုက်မှုကို ရရှိခဲ့သည်။ ဤမူမမှန်မှုများသည် လျှို့ဝှက်ထားသောရောဂါများကိုရှာဖွေရန် အထူးကုဆရာဝန်မှ ကောင်းစွာစစ်ဆေးသင့်သည် ဥပမာ- အိပ်ရေးမဝခြင်းကြောင့် အသက်ရှူကျပ်နိုင်ခြေကိုတိုးစေသော Obstructive Sleep Apnea (OSA)။ သွေးတိုး၊ ဆီးချို၊ ဦးနှောက်သွေးကြောဆိုင်ရာရောဂါ သို့မဟုတ် သွေးကြောဆိုင်ရာရောဂါများကဲ့သို့ နောက်ဆက်တွဲဖြစ်နိုင်သော ရောဂါအမျိုးမျိုး၊ သွေးလွှတ်ကြောရောဂါ စသည်တို့၊

အိပ်စက်ခြင်းကို ထိခိုက်စေသော အကြောင်းရင်းများ

• အိပ်ချိန်ကြာချိန် ( ကြာချိန်) ယေဘုယျအားဖြင့် သင့်လျော်သောအိပ်စက်ချိန်သည် အသက်အရွယ်ပေါ်မူတည်ပါသည်။ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် မတူညီကြသေးပါဘူး။ ယေဘုယျအားဖြင့် ကလေးများသည် လူကြီးများထက် အိပ်ချိန်ပိုလိုအပ်သည်။
• အိပ်စက်ခြင်းအရည်အသွေး ( Quality) ဆိုရင် လူတွေဟာ အိပ်ရေးဝလောက်အောင် နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း မအိပ်ကြပါဘူး။ အများစုမှာ နံနက်အိပ်ရာနိုးသောအခါတွင် မလန်းဆန်းဘဲ ခံစားရလိမ့်မည်။ သင်ယူပြီးသမျှကို ကောင်းစွာမှတ်မိရန် ခက်ခဲစေသည်။
• အိပ်ရာဝင်ချိန် – အိပ်ရာထချိန် ( အိပ်ချိန် – နိုးချိန်) အချို့သောသူများသည် ၎င်းတို့၏ အိပ်ရာဝင်ချိန်ကို မကြာခဏ ပြောင်းလဲလေ့ရှိကြပြီး အားလပ်ရက်များတွင် စနေနှင့် တနင်္ဂနွေများတွင် အိပ်ယာထနောက်ကျခြင်းကဲ့သို့သော အိပ်ရာထနောက်ကျခြင်း စသည်တို့ဖြစ်သည်။ အလုပ်ရက်သတ္တပတ် အစောပိုင်းတွင် စတင်သည့်နေ့များတွင် ကျွန်ုပ်သည် မကြာခဏ အိပ်ရခက်နေတတ်သည်။ အထူးသဖြင့် တနင်္လာနေ့ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ စောစောထဖို့ ပြင်ရမယ်။ ၎င်းသည် နေ့စဥ်အလုပ်ချိန်အတွင်း အိပ်ငိုက်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ အကယ်၍ သင်သည် ထိုနေ့တွင် သည်းမခံနိုင်ဘဲ ညနေတွင် အိပ်ရပါက ထိုနေ့ညတွင် ကောင်းစွာ အိပ်မပျော်နိုင်ပေ။

ပုံမှန်မဟုတ်သောအိပ်စက်ခြင်းလက္ခဏာများ

ပုံမှန်မဟုတ်သော အိပ်စက်ခြင်း၏ လက္ခဏာများ (အိပ်စက်ခြင်း လက္ခဏာများ) ပါဝင်သည်။

• ဟောက်ခြင်း : လူများသည် အခြားရောဂါလက္ခဏာများမရှိဘဲ ဟောက်ခြင်းသာရှိနိုင်သော်လည်း၊ ဟောက်ခြင်းသည် ၎င်းတို့၏ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေသည့် အတားအဆီးဖြစ်သော အိပ်စက်ခြင်းဆိုင်ရာ အသက်ရှူကျပ်သည့်လူနာများတွင် အဖြစ်များသော လက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ ရေရှည်အခြေအနေများဖြစ်သည့် နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာပြဿနာများ၊ ဇီဝဖြစ်စဉ်ဆိုင်ရာ ရောဂါလက္ခဏာစု စသည်တို့ဖြစ်သည်။
• Sleep apnea သည် ပိတ်ဆို့နေသော အိပ်ရေးမဝသော အသက်ရှူကျပ်သည့် လူနာများတွင် တွေ့ရသော လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်သည်။ အရေးကြီးသည်မှာ ဤလက္ခဏာသည် သတိပြုရခက်ပေမည်။ အိပ်ပျော်နေစဉ် နှာစေးခြင်းကဲ့သို့သော အခြားလက္ခဏာများ မရှိပါက အထူးသဖြင့် လူနာတစ်ဦးတည်း အိပ်ပျော်နေပါက ညသန်းခေါင်တွင် ရုတ်တရက် နိုးထလာကာ အသက်ရှုခြင်း (Wak up assping)၊ ငါ့ဘေးမှာ အိပ်နေတဲ့သူမရှိဘူး။
• ဤလက္ခဏာသည် ဆီးချိုရောဂါရှိသူများတွင် အဖြစ်များသော်လည်း ညဘက်တွင် အိပ်ရာက ဆီးသွားခြင်း ( Nocturnal Urination) ။ ဤလက္ခဏာသည် အိပ်ရေးမဝသော အသက်ရှူကျပ်သည့်လူနာများတွင်လည်း တွေ့ရှိနိုင်သည်။ထိုလူနာ အသက်ရှူရပ်သွားပြီးနောက် နှလုံးမှ သွေးပိုညှစ်ထုတ်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ ယင်းအချိန်ကာလအတွင်း တုံ့ပြန်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ (bradycardia-tachycardia) ကြောင့် ကျောက်ကပ်သို့ သွေးထောက်ပံ့မှု တိုးလာသည်။ ရလဒ်အနေနဲ့ အိပ်နေစဉ်မှာ ဆီးအိမ်ထဲမှာ ဆီးပိုများပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင်၊ obstructive sleep apnea သည် လူနာအား လုံလုံလောက်လောက် အိပ်မပျော်စေပါသည်။ ထို့ကြောင့် လူနာသည် ဆီးသွားခြင်းဝေဒနာကို ခံစားရနိုင်သည်။
• မနက်အိပ်ရာနိုးထပြီးနောက် ခေါင်းကိုက်ခြင်း (Morning Headache) ရောဂါလက္ခဏာရှိသော လူနာ hypoventilation အိပ်နေစဉ်တွင် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကို ခန္ဓာကိုယ်မှ လုံလောက်စွာ မစွန့်ထုတ်နိုင်ပါ။ ၎င်းသည် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာအက်ဆစ်ဓာတ်ကြောင့် ဦးနှောက်အတွင်းရှိ သွေးကြောများကို ကျယ်စေကာ ခေါင်းကိုက်ခြင်းကို ဖြစ်စေသည်။ ဤလက္ခဏာသည် နံနက်စောစောတွင် ထင်ရှားလိမ့်မည်။
• Restless Legs : Restless leg Syndrome ရှိသော လူနာများတွင် တွေ့ရပါသည်။ ဤအုပ်စုရှိ လူနာများသည် ၎င်းတို့၏ ခြေထောက်များတွင် ပုံမှန်မဟုတ်သော ခံစားချက်များ ရှိသည်။ ရောဂါလက္ခဏာတွေ သက်သာသွားအောင် လှည့်ပတ်ရပါမယ်။ ဤလက္ခဏာသည် ညနေပိုင်းတွင် ဖြစ်လေ့ရှိသည်။ ၎င်းသည် သွေးအားနည်းရောဂါ (သံဓာတ်ချို့တဲ့သောလူနာ)၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်၊ နာတာရှည် ကျောက်ကပ်ဆိုင်ရာ ချို့ယွင်းသော လူနာများနှင့် အခြားရောဂါများ တွင် ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။
• အိပ်နေစဉ်အတွင်း အချိန်အပိုင်းအခြားအလိုက် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု သည် အတိအကျမဟုတ်သော လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်သည်။ Restless leg syndrome, Narcolepsy, Obstructive sleep apnea နှင့် အခြားသော ရောဂါဝေဒနာရှင်များတွင် တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။
• နေ့ခင်းဘက် အလွန်အကျွံ အိပ်ငိုက်ခြင်းသည် အလွန်အရေးကြီးသော လက္ခဏာ တစ်ခုဖြစ်ပြီး လျင်မြန်စွာ ရောဂါရှာဖွေပြီး ကုသရန် လိုအပ်ပါသည်။ ဤအခြေအနေကြောင့် ကားမောင်းခြင်း သို့မဟုတ် အလုပ်မှ မတော်တဆ ထိခိုက်မှုများ ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ဤလက္ခဏာကို လူနာအား အလုံအလောက် (သို့) လုံလောက်စွာအိပ်စက်ခြင်း (sleep fragmentation) ဖြစ်စေသော မည်သည့်ရောဂါတွင်မဆို ယေဘုယျအားဖြင့် တွေ့ရပါသည်။၎င်းသည် အိပ်မပျော်ခြင်း၊ လေပြွန်ပိတ်ရပ်ကာ အိပ်မပျော်ခြင်း၊ narcolepsy နှင့် အခြားရောဂါများတွင် ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။
• မှတ်ဥာဏ်ချို့ယွင်းမှုများ- အိပ်ချိန်လုံလောက်စွာမရခြင်း သို့မဟုတ် အိပ်ရေးပျက်နေသော လူနာများသည် ဦးနှောက်လုပ်ဆောင်ချက်ကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။ ဆောလျင်စွာ မကုသပါက ရေတိုနှင့် ရေရှည်အမှတ်တရများ အပါအဝင်
• အထွေထွေ ( အခြား)

အိပ်ရေးပျက်ခြင်းများကို ကုသပေးသည်။

ရောဂါလက္ခဏာများနှင့် အိပ်စက်ခြင်းဆိုင်ရာရောဂါများကို ကုသခြင်း (Treatment) သည် အိပ်စက်ခြင်းဆိုင်ရာ ရောဂါအမျိုးအစားပေါ် မူတည်ပါသည်။ အရေးကြီးဆုံးအချက်က ရောဂါဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းရင်းကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်ပြီး အရင်းခံကို ကုသပါ။ သို့သော်လည်း အချို့သောရောဂါများသည် အကြောင်းရင်းကို ကုသခြင်းအပြင် နာတာရှည် အိပ်မပျော်ခြင်းကဲ့သို့သော လက္ခဏာများကို ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ကုသရန်လည်း လိုအပ်ပါသည်။

အိပ်စက်ခြင်းဆိုင်ရာ ရောဂါများကို ကုသခြင်းသည် အခြားရောဂါများကို ကုသခြင်းနှင့် ဆင်တူသည်၊၊

• ဆေးဝါးမပါဘဲကုသမှု (ဆေးဝါးမဟုတ်သော ကုထုံး)
• ဆေးဝါးကုသမှု (ဆေးဝါးကုထုံး)

သို့မဟုတ် ခွဲခြားနိုင်သည်။

• အကြောင်းရင်းကို ကုသခြင်း (တိကျသောကုသမှု)၊
• အခြားကုသနည်းများ (ပံ့ပိုးကုသခြင်း)၊

ကုသမှုခံယူနေစဉ် တန်းတူရည်တူအရေးကြီးသည်မှာ ကုသမှုလိုက်နာမှုနှင့် ပုံမှန်နောက်ဆက်တွဲဖြစ်သည်။ ဥပမာ- CPAP အပါအဝင် အပြုသဘောဆောင်သော အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ဖိအားကုထုံးဖြင့် ပိတ်ဆို့နေသော အိပ်နေစဉ် အသက်ရှူကျပ်သော လူနာများကို ကုသခြင်း။

အရေးကြီးတာက ပြဿနာပါ။ အချို့လူနာများသည် ကုသမှုကို ဆက်တိုက်ခံယူခဲပါသည်။ အကြောင်းရင်းတစ်ခုခုကြောင့်၊ ဥပမာ၊ အချို့သောလူနာများသည် CPAP မျက်နှာဖုံးကိုဝတ်ထားစဉ် မသက်မသာခံစားရသောကြောင့် CPAP စက်ကို အမျိုးအစားပြောင်းခြင်းကဲ့သို့သော ဤပြဿနာကိုဖြေရှင်းရန်နည်းလမ်းရှိမှန်း မသိဘဲ မသုံးတော့ဘဲ၊ သင့်လျော်စေရန် mask ။ သို့မဟုတ် အချို့သောလူများတွင် အိပ်ရာမဝင်မီ အချိန်အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ Mask တပ်ထားပါ။ CPAP စက်ကို မဖွင့်ဘဲ၊ ၎င်းသည် CPAP စက်ဖြင့် အိပ်ပျော်နေစဉ် လူနာအား သက်တောင့်သက်သာရှိစေရန် ကူညီပေးနိုင်ပါသည်။