กระดูกสันหลังคดเป็นปัญหาที่พบได้บ่อย โดยพบได้ในทุกเพศทุกวัยและมีสาเหตุที่แตกต่างกันไปในแต่ละวัย โดยเฉพาะผู้หญิงที่ทำอาชีพแอร์โฮสเตสมักต้องเผชิญกับปัญหากระดูกสันหลังคด ตั้งแต่คดมากจนมองเห็นจากภายนอกหรือคดเล็กน้อยและไม่มีอาการใด ๆ การรู้เท่าทันปัญหากระดูกสันหลังคดที่พบในแอร์โฮสเตสจึงเป็นเรื่องที่ไม่ควรละเลย
รู้จักกระดูกสันหลังคด
กระดูกสันหลังคดเป็นภาวะที่กระดูกสันหลังมีความคดตัวในแนวซ้าย – ขวาที่มากผิดปกติ ส่งผลให้กระดูกสันหลังเกิดเป็นรูปร่างคล้ายตัว S สามารถแบ่งได้เป็นหลายประเภทตามช่วงอายุและสาเหตุ
แต่ภาวะกระดูกสันหลังคดที่พบได้บ่อยที่สุดคือชนิด “ไม่ทราบสาเหตุ” (Idiopathic Scoliosis) ซึ่งโดยส่วนใหญ่มักพบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย และอาการหลังคดมักเริ่มเกิดขึ้นตั้งแต่ในช่วงวัยเด็ก (อายุ 10 ปีขึ้นไป) ถ้ากระดูกสันหลังคดเยอะผู้ปกครองมักสังเกตเห็นได้ง่ายและมักมาพบแพทย์ตั้งแต่ในเด็ก แต่ส่วนใหญ่อาการคดมักไม่มากผู้ปกครองจึงสังเกตไม่เห็น จนเติบโตเป็นผู้ใหญ่จึงมักจะเริ่มสังเกตเห็นเพราะมีการคดมากขึ้น หรือตรวจพบโดยบังเอิญ (กรณีแอร์โฮสเตสมักเป็นในกรณีนี้ โดยมักจะตรวจพบกระดูกสันหลังคดโดยบังเอิญจากการตรวจร่างกายโดยการเอกซเรย์ปอด)
อาการกระดูกสันหลังคด
- กรณีกระดูกสันหลังคดไม่มากมักไม่มีอาการใด ๆ
- ถ้ามีกระดูกสันหลังคดมากกว่า 30 – 40 องศาขึ้นไปอาจมีอาการปวดหลังจากกล้ามเนื้อหลังที่ทำงานไม่สมดุลเพราะกระดูกคด และอาจมีปัญหาด้านความสวยงาม เพราะกระดูกหลังมักจะคดชัดเจนจนสังเกตเห็นได้ง่าย หรือในรายที่มีการคดรุนแรงอาจส่งผลต่อการทำงานของปอดและหัวใจได้
วิธีสังเกตกระดูกสันหลังคด
- ถ้าผู้ปกครองสงสัยว่าบุตรหลานมีภาวะกระดูกสันหลังคด อาจสังเกตง่าย ๆ ด้วยการให้เด็กยืนหน้ากระจกแล้วสังเกตว่าไหล่ทั้งสองข้างสูงต่ำเท่ากันหรือไม่
- ตรวจดูกระดูกสันหลังคดที่บ้านแบบง่าย ๆ โดยตรวจ “Adam Forward Bending Test” เริ่มจากท่ายืนตัวตรง เท้าทั้งสองข้างชิดกัน หลังจากนั้นค่อย ๆ ก้มยืดมือไปแตะปลายเท้า โดยที่หัวเข่าเหยียดตรง ถ้าผู้ปกครองสังเกตเห็นว่าหลังทั้งสองข้างมีความนูนไม่เท่ากัน อาจหมายถึงว่าเด็กมีกระดูกสันหลังคด
ตรวจวินิจฉัยกระดูกสันหลังคด
ในกรณีที่สงสัยว่าบุตรหลานหรือตัวเองอาจมีภาวะกระดูกสันหลังคดแนะนำให้ปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยด้วยการทำเอกซเรย์ซึ่งเป็นวิธีการตรวจตามมาตรฐานเพื่อยืนยันการวินิจฉัยโรคกระดูกสันหลังคด
รักษากระดูกสันหลังคด
การป้องกันรักษาโรคกระดูกสันหลังคดควรเริ่มตั้งแต่อายุยังน้อย โดยมีแนวทางการรักษาดังนี้
- ถ้าผู้ปกครองสังเกตเห็นว่าบุตรหลานอาจมีภาวะกระดูกสันหลังคด แนะนำให้เข้ารับการปรึกษาแพทย์ที่โรงพยาบาลเพื่อรับการตรวจวินิจฉัยโดยการทำเอกซเรย์
- หากกระดูกสันหลังคดไม่มาก แพทย์อาจใช้การสังเกตอาการเป็นระยะ ๆ จนกระทั่งเข้าวัยผู้ใหญ่ (กรณีกระดูกสันหลังคดไม่มาก มักจะหยุดคดได้เองโดยธรรมชาติเมื่อเข้าสู่วัยผู้ใหญ่หรือเมื่อส่วนสูงไม่เพิ่มขึ้นแล้ว)
- ในกรณีที่กระดูกสันหลังคดมากกว่า 30 องศา อาจต้องมีการใส่เสื้อเกราะพยุงลำตัว (Brace) เพื่อดัดลำตัวไว้ตลอดในช่วงวัยรุ่นและถอดเมื่อกระดูกโตเต็มที่ เพื่อป้องกันไม่ให้กระดูกคดมากเกินไปจนต้องผ่าตัด
- ถ้ากระดูกคดมากกว่า 40 องศาขึ้นไป อาจต้องรักษาด้วยการผ่าตัดเพื่อดามกระดูกให้ตรงด้วยอุปกรณ์โลหะและทำการเชื่อมข้อกระดูกสันหลังในส่วนที่คด
- กระดูกสันหลังคดในกลุ่มแอร์โฮสเตสมักมีการคดไม่มากจึงไม่ได้สังเกตเห็นตั้งแต่ช่วงเด็ก โดยส่วนมากมักไม่ส่งผลกระทบใด ๆ ในการทำงาน อาจมีบ้างในบางรายที่คดเยอะจนส่งผลให้เกิดอาการปวดหลังเวลายกของหนักหรือก้มแอ่นหลังบ่อย ๆ การรักษามักเป็นการบรรเทาปวดตามอาการและมักไม่จำเป็นต้องผ่าตัด