- การกิน ปัญหาที่พบบ่อยคือ จำไม่ได้ว่ากินอาหารไปแล้ว ไม่รู้จักวิธีการใช้ช้อนส้อม ปัญหาในการกลืน การเคี้ยวหรืออาจต้องป้อนอาหาร
แนวทางการจัดการกับปัญหา
- ตรวจสุขภาพเหงือกและฟัน ความสามารถในการเคี้ยวและการกลืนเป็นระยะ ๆ
- คงบรรยากาศการกินอาหารอย่างเดิม ๆ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของเวลาที่เริ่มจัดหาอาหาร ถ้วยชาม ตำแหน่งของโต๊ะเก้าอี้
- คอยเตือนล่วงหน้าเมื่อใกล้ถึงเวลาอาหาร
- จัดอาหารชนิดที่คุ้นเคย เคี้ยวง่าย และระวังการสำลัก บางครั้งจำเป็นที่จะต้องบดอาหารหรือทำอาหารเหลว โดยเน้นคุณค่าและปริมาณอาหารแต่ละมื้อ
- คอยบอกวิธีรับประทานให้ค่อย ๆ เคี้ยวแล้วค่อย ๆ กลืนช้า ๆ
- ไม่ควรเคร่งครัดกับพิธีรีตรองหรือมารยาทบนโต๊ะอาหารมากนัก ควรทำบรรยากาศให้สบาย ๆ
- ควรระวังอาหารที่ร้อนจัดเกินไป เพราะผู้ป่วยอาจรับรู้ไม่ได้เกี่ยวกับอุณหภูมิความร้อน
- อาหารบนโต๊ะไม่ควรมีหลาย ๆ อย่าง พร้อมกันอาจทำให้สับสนได้
หมายเหตุ ไม่ควรวางอาหารให้ผู้สูงอายุสมองเสื่อมเห็น เพราะอาจกินโดยไม่สามารถยับยั้งได้ และในรายที่ไม่สามารถเคี้ยวได้อาจทำให้อาหารติดคอได้
- การลืมกินยา ผู้สูงอายุสมองเสื่อมส่วนใหญ่ต้องกินยาเป็นประจำ ผู้ที่เป็นโรคสมองเสื่อมอาจกินยามากเกินไปพอ ๆ กับไม่ได้กิน เพราะจำไม่ได้ว่ากินยาแล้วหรือยัง
แนวทางการจัดการกับปัญหา
- วิธีแก้ปัญหาการกินยาเกินขนาด คือ ผู้ดูแลต้องคอยจัดยาให้ ซึ่งอาจทำให้ผู้สูงอายุสมองเสื่อมไม่ค่อยพอใจ โดยเฉพาะผู้ที่มีภาวะสมองเสื่อมในระยะแรก แต่การจัดยาให้ผู้ที่มีภาวะสมองเสื่อมอย่างรุนแรงนั้นเป็นสิ่งจำเป็น
- จัดยาสำหรับ 1 วันหรือ 1 สัปดาห์โดยใช้อุปกรณ์จ่ายยาซึ่งมีขายตามร้านขายยา
- ใส่ยาให้ในอุปกรณ์จ่ายยาสำหรับ 1 วัน หรือ 1 สัปดาห์ในแต่ละวัน ผู้สูงอายุสามารถกินยาตามคำสั่งแพทย์ ผู้ดูแลและผู้สูงอายุช่วยกันตรวจดูยาที่เหลือและกากบาทแต่ละวันที่ผ่านไปในปฏิทิน
- การนอน ปัญหาที่มักพบคือการไม่ยอมนอนตอนกลางคืน เดินไปเดินมา และการนอนหลับมากในตอนกลางวัน
แนวทางการจัดการกับปัญหา
- พยายามจัดเวลานอนให้เป็นเวลา
- คอยเตือนผู้สูงอายุเมื่อใกล้ถึงเวลานอน
- พยายามหลีกเลี่ยงการนอนระหว่างวัน แต่อาจให้งีบหลับได้ในช่วงหลังอาหารกลางวัน แต่ไม่ควรเกินบ่าย 3 โมงเย็น ไม่เกิน 30 นาที
- กระตุ้นให้มีกิจกรรมการเคลื่อนไหวอย่างสม่ำเสมอ เช่น พาเดินเป็นประจำในช่วงเช้า และช่วงเย็น
- มีแสงสว่างเพียงพอในห้องนอน
- หลีกเลี่ยงคาเฟอีน (ชา กาแฟ) นํ้าอัดลม เครื่องดื่มชูกำลัง
- ถ้าไม่นอนหลายคืนควรปรึกษาแพทย์ ไม่ควรให้ยานอนหลับเอง
หมายเหตุ ถ้าอากาศสลัว ในวันที่ไม่มีแดด ผู้สูงอายุอาจคิดว่าเป็นกลางคืน อาจจะทำให้นอนโดยไม่กินข้าวจะต้องปลุกให้กินข้าว
- การแต่งตัว ปัญหาที่มักพบ คือ จำไม่ได้ว่าเก็บเสื้อผ้าไว้ที่ไหน ไม่ทราบว่าจะต้องใส่อะไรก่อน – หลัง ไม่ทราบวิธีการใส่ ไม่รู้ว่าเสื้อผ้ามีเอาไว้ทำอะไร เป็นต้น
แนวทางการจัดการกับปัญหา
- ช่วยเตรียมเสื้อผ้าไว้ให้ใส่อย่างเป็นลำดับ
- บอกหรือช่วยแต่งตัวเป็นลำดับทุกครั้ง
- สถานที่แต่งตัวให้เป็นตำแหน่งเดิมทุกครั้ง
- ถ้าผู้สูงอายุแต่งตัวเองได้ ควรให้เวลาไม่ต้องเร่งรีบ
- พยายามเลือกเสื้อผ้าที่ใส่สบายและง่าย
- การขับถ่าย ปัญหาที่มักพบ คือ ผู้สูงอายุมักจะไม่รู้ว่าเมื่อไรจึงจะใช้ห้องนํ้า อาจกลั้นอุจจาระไม่ได้ หาห้องนํ้าไม่พบเข้าไปในห้องนํ้าแล้วไม่รู้ว่าจะทำอย่างไรและอาจถึงขั้นขับถ่ายไม่เป็นที่
แนวทางการจัดการกับปัญหา
- พยายามจัดเวลาการขับถ่ายให้เป็นเวลาหรือใกล้เคียงกับเวลาเดิม
- จำกัดเครื่องดื่มเมื่อใกล้เวลาเข้านอน ไม่ดื่มนํ้ามากเมื่อใกล้เวลาเข้านอน
- อำนวยความสะดวกในการเดินเข้าห้องนํ้า เช่น เปิดไฟไว้ในห้องนํ้าและทางเดินไปห้องนํ้า ติดสัญลักษณ์แสดงว่าเป็นห้องนํ้าไว้ชัดเจน
- เสื้อผ้าที่สวมใส่ควรเป็นชุดที่ถอดออกง่าย เช่น ใช้สวมเอวยางยืดดีกว่าติดกระดุมหรือผูกเชือก
- ชนิดของอาหารควรเป็นชนิดที่ย่อยง่าย มีกากใยช่วยในการขับถ่าย
- เตรียมกระโถนปัสสาวะไว้ใกล้ ๆ ที่นอน
- หากมีความจำเป็น อาจต้องใช้ผ้าอ้อมสำหรับผู้สูงอายุ